Yol Silindirleri

1. Görevleri

Silindirler, temel malzemenin (toprak, stabilize) ve asfalt karışımı (bitümlü) malzemenin sıkıştırılması işlerini yapan iş makinesidir. Yol, baraj ve inşaat işlerinde kullanılmaktadır.

Silindirler 40-250 HP motor gücü ve 1-20 ton arasında ağırlıkta imal edilmektedir.

2. Çeşitleri

Yol silindirleri iki grupta sınıflandırabilir.

 

Sıkıştırma sistemlerine göre; 

• Statik sıkıştırma sistemleri, 
   
• Lastik tekerlekli sıkıştırma sistemleri, 
   
• Vibrasyonlu sıkıştırma sistemleri, 
   
• Osilasyonlu sıkıştırma sistemleridir. 
   

Yürüyüş sistemlerine göre

• Statik Tamburlu yürüyüş sistemleri;
• Düz tamburlu, 
• Keçi ayağı tamburlu. 
• Lastik tekerlekli yürüyüş sistemleri 
• Kombine yürüyüş sistemleri

2.1. Lastik Tekerlekli Sıkıştırıcılar

Ön ve arka tarafında lastikler olan bu silindirler asfalt sıkıştırma işlerinde kullanılır.

Resim 1: Lastik tekerlekli sıkıştırıcı

2.2. Kombine (Birleşik) Sıkıştırıcılar

Lastik tekerlek ve silindirin beraber kullanıldığı, sıkıştırma işlemi yapan yol silindirleridir.

Resim 2: Kombine sıkıştırıcı

Kombine silindirler

Tek bir makinede vibrasyonlu silindir ve lastik tekerlekli silindirin birleşik olmasını,

Lastik tekerleklerin yoğurma etkisi ile iyi boşluk doldurma ile birleşik olarak vibrasyonlu tamburla yüksek sıkıştırma sağlar.

2.3. Vibrasyonlu Sıkıştırıcılar

Vibrasyonlu silindirler, kendi statik (durgun) ağırlığı 10 ton ise vibrasyon (titreşim) yaptırıldığında kendi ağırlığının yaklaşık olarak 2-3 katı dinamik (hareketli) ağırlığa ulaşır. Bu sıkıştırma kuvveti demektir.

Vibrasyonlu sıkıştırma sık tekrarlı kuvvet uygulayarak asfalt karışımının titreşmesini sağlamaya dayanır. Bu dinamik kuvvetler sadece karşılıklı sürtünmeyi azaltarak kendi kendilerini daha yoğun bir konuma getirecek şekilde taneleri harekete geçirir.

Resim 3: Vibrasyonlu sıkıştırıcı

Bir vibrasyonlu silindirin sıkıştırma etkisini belirleyici etkenler şunlardır:

• Statik çizgisel yük, 
• Vibrasyon genliği (amplitüdü) ve frekansı, 
• Silindirleme hızı, 
• Vibrasyonlu tamburların adedi.

2.4. Osilasyonlu Sıkıştırıcılar

Günümüzde vibrasyonlu sıkıştırmanın statik sıkıştırmaya nazaran üstünlüklerinden artık şüphe edilmemektedir. Osilasyonlu sıkıştırma sistemleri de oldukça çok üstün olduklarını kanıtlamıştır. Daha önceden vibrasyonlu, lastik tekerlekli veya statik silindirlerle yapılan işler artık sadece osilasyon sistemiyle yapılabilmektedir. Bu sistem her tür asfalt tabakasına uygundur. Özellikle sıkıştırılması zor yüzeylerde osilasyon sisteminin diğer sıkıştırma sistemlerine nazaran açık üstünlükleri vardır.

Osilasyonlu tandem silindirlerinin başlıca özellikleri

• Farklı asfalt yüzeylerine daha az vererek çalışma, 
• Düşük sıcaklıklarda bile etkin sıkıştırma, 
• Olağanüstü yüzey kalitesidir.

Resim 4: Silindir dalgaları

Resim 5: Osilasyonlu tandem silindir

Tandem Silindir

Ön ve arkasında çelik bandaj olup genellikle asfalt sıkıştırma işlerinde kullanılmaktadır.

Resim 6: Tandem silindir

Düz tamburlu (bandajlı) silindir

Ön tarafında çelik bandaj ve vibrasyonlu olan, arka tarafında lastik tekerlek bulunan silindirlerdir. Toprak ve stabilize malzemenin sıkıştırılmasında kullanılır.

Resim 7: Bandajlı silindir

Keçi ayağı silindir

Bandaj üzerinde keçi ayağına benzeyen tırnaklar bulunan ve vibrasyonlu olan temel dolgu malzemesinin sıkıştırılmasında kullanılan silindirdir.

Resim 8: Keçi ayağı silindir

3. Makine Fonksiyonları

Sıkıştırma, malzemeyi birleştirerek hava boşluklarını yok etmek, asfalt karışımı veya toprağın yük taşıma kabiliyetini yükseltmektir.

4. Verimli Kullanma Yöntemleri

• Çalışmaya başlamadan önce arazi çukur, delik, çatlak vb. bakımından kontrol edilmelidir. 
• Özellikle vibrasyonlu silindirin etki alanına girebilecek bina, direk, duvar vb. gibi yerlere dikkat edilmelidir. 
• Hiçbir zaman belden kırmalı makinelerde motor çalışırken mafsal arasına girilmemelidir. 
• Eğimli arazide yan çalışma yapılmamalı, kayma ve devrilme tehlikesi olduğundan aşağı yukarı çalışma yapılmalıdır. Eğimli arazi çalışmalarında düşük hız kullanılmalıdır. 
• Trafiğe açık olan yerlerde trafik kurallarına uyulmalı, hız yapılmamalı, makine boşa alınmamalıdır. 
• Silindiri park ederken trafiğe açık alanlarda ikaz işaretleri ile çevre uyarılmalı, düz ve boş bir alan seçilmeli, silindir takozlanarak emniyet tedbirleri uygulanmalıdır.